Zabytkowe budynki wykorzystywane są w różnych celach. Nie zawsze służą jako muzea czy instytucje kulturalne. Często są w nich zlokalizowane hotele, placówki oświatowe, obiekty użyteczności publicznej, a nawet lokale mieszkalne. Należy je więc wyposażyć w instalacje zapewniające ich komfortowe użytkowanie. Instalowanie w nich systemu klimatyzacji jest inwestycją niezwykle pożądaną z punktu widzenia użytkowników, ale często trudną i kosztowną dla właścicieli czy inwestorów. Przyjrzyjmy się wyzwaniom, jakie ono ze sobą niesie i korzyściom, jakie zapewnia.
Ograniczenia dotyczące montażu klimatyzacji w zabytkowych obiektach
Dowolne, niczym nieograniczone instalowanie klimatyzacji w zabytkowym obiekcie nie jest możliwe. Pod uwagę wziąć należy:
- warunki architektoniczne – ze względu na konieczność zachowania spójności wizualnej i oryginalnej estetyki możliwość montażu elementów zewnętrznych jest bardzo ograniczona,
- konieczność zachowania w stanie nienaruszonym elementów konstrukcyjnych i dekoracyjnych – należą do nich drewniane stropy, grube mury, malowidła naścienne czy sufitowe
- konieczność zachowania mikroklimatu we wnętrzach – dzięki niemu w dobrym stanie zachowane pozostały obrazy, tkaniny, meble, czy inne elementy historyczne.
Warto też wspomnieć o ograniczeniach prawnych – ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z roku 2003 wymaga, aby wszelkie prace modernizacyjne odbywały się na podstawie specjalnych zezwoleń i w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Czy wobec ograniczeń montaż klimatyzacji w obiektach zabytkowych jest w ogóle możliwy?
Dbając o dostosowanie systemu klimatyzacji do specyficznych warunków obiekty zabytkowe, jak najbardziej można wyposażać w klimatyzację. Pamiętać jednak należy, że jednostki zewnętrzne instalować trzeba w miejscach niewidocznych, np. na dachach lub niedostępnych dla osób postronnych dziedzińcach wewnętrznych.
Szczególnej ostrożności wymaga wykonywanie przewiertów, prowadzenie kabli czy montaż jednostek wewnętrznych. Muszą być one zaplanowane tak, aby nie naruszyć konstrukcji i zdobień obiektu, oraz pozostawać możliwie niewidoczne.
Należy pamiętać o tym, że nadmierna zmiana wilgotności lub temperatury we wnętrzach mogłaby doprowadzić do degradacji zabytkowego wyposażenia. Dlatego konieczne jest dobranie specjalistycznego sprzętu, pozwalającego na precyzyjną regulację i sprawne sterowanie pracą urządzeń.
Biorąc pod uwagę te aspekty warto wybierać bezprzewodowe systemy multi-split, kompaktowe jednostki zewnętrzne, czy specjalne klimatyzatory przystosowane do pracy w trudnych warunkach. Dobrze sprawdzą się też systemy ukryte, klimatyzacja kanałowa czy dyskretne jednostki ścienne.
Montując klimatyzację w obiektach zabytkowych, zadbać trzeba o równowagę między funkcjonalnością pomieszczeń a ich wartością historyczną. Przed przystąpieniem do inwestycji konieczne jest zapoznanie się z obowiązującymi w tym temacie przepisami i procedurami. Dobrym rozwiązaniem jest też zapoznanie się z obiektami zabytkowymi, gdzie takie instalacje zostały już zamontowane. Można się wówczas przekonać, że połączenie nowoczesnych technologii z kilkusetletnią architekturą jest jak najbardziej możliwe.
